Η έξοδος του κεφαλαίου έξω από τα όρια ενός συγκεκριμένου κράτους έφερε πολλά οφέλη, αλλά και πολλά προβλήματα. Η παγκοσμιοποίηση επέφερε διασυνοριακή αφερεγγυότητα. Ωστόσο, τι είναι αυτό;
Η πτώχευση ονομάζεται διασυνοριακή αφερεγγυότητα, κατά τη διαδικασία της οποίας εμπλέκονται ξένα στοιχεία - πιστωτές, οφειλέτες κ.λπ. και η περιουσία που ανακτήθηκε για το χρέος βρίσκεται σε άλλη πολιτεία. Και οι καταστάσεις ταυτόχρονα προκύπτουν αρκετά δύσκολες, καθώς για την επίλυση αυτού του ζητήματος είναι απαραίτητη η εφαρμογή των νομοθετικών κανονισμών διαφορετικών χωρών.
Η ίδια η πτώχευση είναι μια αρκετά περίπλοκη διαδικασία και οι νόμοι σε όλες τις χώρες τείνουν να προβλέπουν μέτρα που αποκαθιστούν τη φερεγγυότητα του οφειλέτη. Αυτό όμως δεν είναι πάντα δυνατό και ο οφειλέτης κηρύσσεται σε πτώχευση και τα χρέη πληρώνονται με την πώληση της περιουσίας του.
Οι οφειλέτες, με τη σειρά τους, προσπαθούν να χρησιμοποιήσουν κενά στη νομοθεσία για να σώσουν περιουσία: γνωρίζουν ότι η χώρα όπου ξεκίνησε η διαδικασία πτώχευσης δεν θα είναι σε θέση να επεκτείνει τη δικαιοδοσία της σε ξένα εδάφη και προσπαθούν να αποκτήσουν ακίνητα σε πολλά κράτη εκ των προτέρων..
Και αν πρόκειται για αναγνώριση της διασυνοριακής αφερεγγυότητας, τότε μια τέτοια υπόθεση επιλύεται με τη βοήθεια των κανόνων του διεθνούς ιδιωτικού δικαίου. Οι λόγοι για την προσφυγή τους είναι οι εξής:
- ο πιστωτής είναι πολίτης άλλου κράτους ή επιχείρησης που είναι εγγεγραμμένη σε άλλη χώρα, δηλ. ξένη οντότητα ·
- η περιουσία του οφειλέτη ή μέρος της βρίσκεται στο έδαφος αλλοδαπού κράτους ·
- έχουν κινηθεί διαδικασίες αφερεγγυότητας κατά του οφειλέτη όχι σε μία, αλλά ταυτόχρονα σε πολλές χώρες
- υπάρχει δικαστική απόφαση βάσει της οποίας ο οφειλέτης κηρύσσεται σε πτώχευση και υπάρχει ανάγκη να αναγνωριστεί και να εκτελεστεί η απόφαση αυτή.
Στην πράξη, ωστόσο, χρησιμοποιούνται δύο βασικές μέθοδοι για τη ρύθμιση τέτοιων περιπτώσεων:
- την αρχή της καθολικότητας, όταν οι διαδικασίες αφερεγγυότητας ξεκινούν σε ένα κράτος ·
- την αρχή της εδαφικότητας, όταν οι διαδικασίες για μια τέτοια υπόθεση κινούνται ταυτόχρονα σε πολλές χώρες.
Στην πρώτη περίπτωση, όλα βασίζονται στο γεγονός ότι άλλες χώρες δεσμεύονται να αναγνωρίσουν και να εκτελέσουν δικαστική απόφαση που εκδόθηκε σε μία χώρα. Αυτή η αρχή είναι περίπλοκη, αφού δεν συμφωνεί κάθε κράτος να εγκαταλείψει τη δική του δικαιοδοσία, αλλά είναι πιο αποτελεσματική από εκείνη όταν η υπόθεση πτώχευσης διεξάγεται ταυτόχρονα σε πολλές χώρες.
Όμως, οι κανόνες που έχουν σχεδιαστεί για τη ρύθμιση των διαδικασιών διασυνοριακής αφερεγγυότητας βρίσκονται στη νομοθεσία συγκεκριμένων χωρών και σε διεθνείς νομικές πράξεις. Στην τελευταία περίπτωση, πρόκειται για συμβάσεις όπως:
- Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης 1990;
- UNISRAL Model Law 1997;
- UNISRAL Οδηγός αφερεγγυότητας 2005;
- Κανονισμός 1346/2000 της ΕΕ.
Ως παράδειγμα της νομοθεσίας μιας συγκεκριμένης χώρας, μπορεί κανείς να αναφέρει τους νόμους περί αφερεγγυότητας (πτώχευση) των επιχειρήσεων και τον νόμο περί πτώχευσης ατόμων που εγκρίθηκε στη Ρωσική Ομοσπονδία. Παρεμπιπτόντως, υπάρχουν αντίστοιχοι κανόνες στη διαδικαστική νομοθεσία διαιτησίας.
